اصفهان یکی از مشهورترین و قدیمی ترین شهرهای کشورمان ایران می باشد که دارای جاذبه های گردشگری فراوان و آثار و بناهای تاریخی و ماندگار در آن به وفور یافت می شود. از جمله این آثار می توان به سی و سه پل، پل خواجو، منارجنبان و … اشاره نمود که بسیاری از مردم با آنها آشنا هستند.یکی از آثار تاریخی که شاید بسیار کمتر به گوش شما خورده باشد قلعه سارویه اصفهان می باشد. در این مقاله هدف بر این است که به وصفتوضیح آدرس و تاریخچه قلعه سارویه اصفهان بپردازیم.
قلعه سارویه چیست؟
قلعه سارویه که با نام هایی همچون کهن دژ و تپه اشرف نیز شناخته شده است یکی از بناهای قدیمی در اصفهان می باشد. ماهیت این بنا یک کتابخانه عظیم با حجم زیادی از کتاب و به ویژه کتاب های علمی بوده است که ۱۴۰۰ سال پیش با حمله اعراب به ایران و اصفهان این کتابخانه آسیب می بیند و به مخروبه ای تبدیل می شود و در طی زمان به شکل تپه ای که امروزه می بینیم در می آید. تپه اشرف یا کهن دژ در یکی از خیابان های گران قیمت اصفهان واقع شده و هم اکنون نیز به شکل تپه ای با ارتفاع چندین متر قرار گرفته است.
پیشینه ای که برای قلعه سارویه می توان در نظر گرفت پیشینه ای اساطیریست، آنچنانکه سازمان یونسکو قدمتی بالغ بر ۷۰۰۰ سال را برای این تپه بیان کرده است. تپه اشرف که در خیابان مشتاق دوم اصفهان نزدیک به پل تاریخی شهرستان و کنار رودخانه زاینده رود قرار گرفته است در درون خود دژی کهن دارد.
[irp posts=”5206″ name=”قطار فدک اصفهان”]
قدمت تاریخی قلعه سارویه اصفهان
برای پیشینه تاریخی کهن دژ منابع مختلفی موجود می باشد که اساس آنها روایت های اساطیری و موارد تاریخی در نظر گرفته شده است. دو دسته از تاریخ شناسان دوره های مختلفی را برای قلعه سارویه عنوان نموده اند:
- دسته اول این قلعه را مربوط به زمان تهمورث سومین پادشاه سلسله پیشدادی ذکر کرده اند.
- دسته دوم کهن دژ را مربوط به دوره سلطنت گشتاسب یکی از بزرگترین پادشاهان کیانی دانسته اند. در این روایت ذکر شده که گشتاسب از وزیر خود جاماسب تقاضای مکانی (کتابخانه ای) برای حفاظت و نگهداری از کتاب هایش می کند.
تاریخچه قلعه سارویه اصفهان
کتابی به نام الفهرست وجود دارد که نویسنده این کتاب ابن ندیم یکی از کتاب شناسان بزرگ قرن ۴ می باشد. او در کتاب خود در وصف قلعه سارویه اطلاعات کامل و مفیدی ارائه داده است. در این کتاب چنین نوشته شده است که در آن زمان مردم ایران قصد داشتند مکانی مناسب برای حفظ کتاب ها و علم و دانش خود برپا نمایند.
از این حیث به دنبال منطقه ای خوب که مقاوم در برابر زمین لرزه باشد، برای ساخت کتابخانه گشتند. در نتیجه این جستجوها روستای جی مکان مورد نظر معرفی شد. پس از انتخاب این روستا مکان دقیق قلعه را تعیین نموده و به ساخت آن پرداختند و نام سارویه را بر آن نهادند.
در این کتاب نوشته شده است که علی رغم آسیب های دیده شده سالها پس از آن حادثه حمله اعراب بخشی از بنا نمایانگر دالانی شد که توسط گل سفت و ساروج آن را ساخته بودند. در آن بخش کتاب های زیادی از گذشتگان یافت شد. در یکی از کتاب های یافت شده بیان شده است که تهمورث از یک حادثه آسمانی که آسیب زیادی در پی داشته است خبر می دهد. از این رو دستور به ساخت کتابخانه در محلی می دهد که مقاوم در برابر هر صدمه ای بوده و توان نگهداری از دانش و علم ایرانیان را داشته باشد.
ابن بلخی درباره حمله اعراب به اصفهان و حمله به قلعه سارویه چنین می گوید:
“اعراب به گمان یافتن گنج در دژ سارویه، آن را ویران کرده و بسیاری از کتاب‌ها را نابود کردند. از جایی که مخزن کتابخانه در دالان‌های مخفی زیرزمینی قرار داشت، به شماری از این کتاب‌ها آسیب نرسید، اما در سال ۳۵۰ قمری، بر اثر فرو ریختن سقف یکی از دالان‌ها، مخزن کتابخانه نمایان شد و به دستور خلیفه، کتاب‌ها بر شتر سوار و به بغداد منتقل شدند.”
حمزه اصفهانی یکی از افرادی است که اطلاعاتی در مورد آسیب های عمارت داخلی سارویه و هویدا شدن ۵۰ کتاب می دهد. او می گوید این کتاب های بر روی پوست با خطی نا شناسی نوشته شده اند. در دوره های اولیه پس از اسلام بر روی سارویه ساختمان هایی ساختند و همچنین ناگفته نماند که زمانی که اسلام به ایران آمد بر روی قسمتی از قلعه مسجدی ایجاد کردند. هنوز این مسجد وجود دارد و از جمله قدیمی ترین مساجد اصفهان محسوب می شود.
همچنین ابوریحان بیرونی در وصف کهن دژ این چنین گفته است:
“به روزگار ما، اندرکهندژ جی، شهرستان سپاهان، چون پشته‌هایی شکافتند، خانه‌هایی یافتند پر از بس بار پوست درختی که ابر کمان و سپر همی پیچیدند و آن پوست توز نامند؛ و ابر آن پوست‌ها نوشته‌هایی نگاشته بودند که کس نه‌توانست گفتن چیستند، و از چه گویند.”
[irp posts=”2303″ name=”بلیط قطار از تهران به اصفهان”]
سبک معماری کهن دژ
از نظر سبک معماری قلعه سارویه در منابعی ذکر شده است که دست کمی از عجایب اهرام مصر ندارد. سارویه را نمی توان تنها مربوط به یک دوره تاریخی دانست زیرا طراحی و معماری در کهن دژ به گونه ایست که کاملا هویدای دوره های مختلف تاریخی می باشد. مطالعه درباره این قلعه از دیدگاه شرق شناسان اهمیت ویژه ای دارد.
از جدیدترین بخش هایی که در این بنا یافت شده است متعلق به زمان حکومت ساسانیان می باشد. از جمله مصالح به کار رفته در کهن دژ سنگ و گچ هستند و جالب به نظر می رسد که سفال هایی از قرن ۴ هجری قمری نیز در این بنا یافت شده اند.
طبق آخرین شواهد به دست آمده از این بنا محققان با کاخی روبه رو شده اند که اشرف افغان در قرن ۱۲ آن را ساخته و اما متاسفانه نادرشاه به آن آسیب زده است.
تپه اشرف اکنون چگونه است؟
تپه اشرف که اکنون نام کهن دژ می باشد و دوره های بسیاری را در طول تاریخ به خود دیده است، آثار به جا مانده از یک قلعه بسیار کهن می باشد. این قلعه از جمله آثار ملی ایران شناخته شده است. این قلعه ۱۲ هزارهکتاری تا حوالی سال های ۱۳۳۰ شمسی برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفته است و همچنین در این اواخر به علت شلوغ شدن منطقه و تردد بسیار این تپه باز هم دچار آسیب هایی شده است.
مکان تپه سارویه کجاست؟
تپه اشرف در خیابان مشتاق دوم اصفهان در حوالی پل شهرستان، کنار زاینده رود واقع شده است.
نگاهی گذرا به برخی خدماتی که توسط مهمانداران و پرسنل تشریفات در قطارهای ۵ ستاره فدک ارائه می شود:
[stextbox id=’info’ direction=’rtl’]
- قابلیت استفاده از اینترانت داخلی برای پخش فایلهای صوتی و تصویری در دستگاههای مختلف
- انتخاب درجه حرارت داخلی کوپهها از طرف مهمانان
- ارائه خدمات تشریفات و استقبال از مهمانان با فرش قرمز در سکوهای مسافری در هنگام عزیمت یا مراجعت از سفر
- ارائه حوله مرطوب گرم / سرد (به فراخور فصل) در ابتدای سفر
[/stextbox]
همچنین می توانید در هر لحظه از شبانه روز برای خرید بلیط قطار فدک از صفحه اصلی سایت استفاده نمایید.
قطار فدک رمز یک سفر با کیفیت می باشد.
[stextbox id=’info’ direction=’rtl’]
در صورت نیاز می توانید با شماره زیر با ما در ارتباط باشید
[/stextbox]
