رزرو همزمان هتل و قطار

حوادث و سوانح ریلی

13 آبان 1397
بدون نظر
زمان مطالعه: 6 دقیقه
492

اگر اهل سفر کردن باشید حتماً این سوال برایتان پیش آمده است که: کدام یک از وسایل حمل و نقل ایمنی بیشتری دارد؟ و در عین حال مقرون به صرفه نیز هست؟

مقرون به صرفه بودن وسایل حمل و نقل را میتوان به راحتی در وب سایتها جستجو و با یکدیگر مقایسه کرد، اما برای بررسی ایمنی باید نگاهی به آمار حوادث و سوانح آنها بیندازیم. اگر تا کنون تجربهَی سفر با قطار را نداشتهاید و میخواهید آن را به عنوان وسیله سفر بعدیتان انتخاب کنید، اما قصد بررسی میزان ایمنی آن را دارید، با ما همراه باشید تا آمار حوادث ریلی در ایران در چند سال گذشته را بررسی و نیز نگاهی به آمار سوانح ریلی در جهان بیندازیم.

به طور کلی سرفصلهای ارائه شده در این مقاله شامل موارد زیر میشود:

مزایای حمل و نقل ریلی
فعالیتها و اقدامات موثر برای توسعه حمل و نقل ریلی
مروری بر آمار حوادث ریلی در ایران در چند سال گذشته

مزایای حمل و نقل ریلی

راه آهن به عنوان یک شریان ارتباطی موثر، جایگاه ویژهای را در رشد و توسعه اقتصادی کشورهای جهان به خود اختصاص داده است. قابلیت حمل انبوه، صرفهجویی در مصرف انرژی، سرعتهای بالا، ایمنی بیشتر، قیمت تمام شدهی پایینتر نسبت به سایر بخشهای حمل و نقل و هزینههای اجتماعی کمتر، از مزایای حمل و نقل ریلی است. همچنین سیستمهای حمل و نقل درون شهری (مترو) با دارا بودن مزایای زیادی مانند کاهش حجم تصادفات رانندگی، نداشتن آلودگیهای صوتی و زیست محیطی و همچنین کاهش مصرف انرژی که منجر به کاهش آلودگی حاصل از احتراق بنزین و انتشار گازهای سمی در سطح شهرهای بزرگ میشود، توسعه و گسترش حمل و نقل ریلی را در دنیای پیشرفتهی امروزی به دنبال داشته است.

در این میان پارامتر ایمنی از فاکتورهای رقابتی مهم این صنعت حمل و نقل به حساب میآید. برای مثال طبق آمار موجود در کشورهای عضو اتحادیه راه آهنها UIC، سالانه در تصادفات جادهای به طور متوسط ۵۴۰۰۰ نفر کشته و ۷/۱ میلیون نفر زخمی میشوند که آمار بسیار نگران کنندهای است و هزینههای اقتصادی و اجتماعی ناشی از این مسئله بالغ بر ۵/۲ درصد تولید ناخالص ملی این کشورها میباشد.

در حالی که در آمار سوانح ریلی، میزان زخمیها و تلفات با چنین اعداد و ارقامی اصولا قابل مقایسه نبوده و تعداد مجروحان و کشتهشدگان، به ترتیب یکصدم و یک سیام جادهها میباشد. همچنین حمل کالاهای خطرناک توسط راه آهن از ایمنی بسیار بالایی برخوردار است. این موضوع نشان دهندهی آن است که در بخش حمل و نقل، ایمنی به جهت لزوم حفظ جان مسافر و سلامت کالا از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است.

فعالیتها و اقدامات موثر برای توسعه حمل و نقل ریلی

بی تردید ایمنی در حمل و نقل، به‌خصوص در سیستمهای حمل و نقل عمومی انبوه نظیر راه آهن از اهمیت شایانی برخوردار است. در این بین مقوله زیرساخت ریلی، به عنوان بستر اصلی بهرهبرداری از سیستم راه آهن، از موضوعات کلیدی و مهم به حساب میآید که سوانح مربوط به آن، علاوه بر خسارت به کالاها و مسافرین، مشکلات عدیده دیگری؛ از جمله کاهش قابلیت اعتماد به سیستم و خرابی زیرساختها و ناوگان را در بردارد. از طرف دیگر دستیابی به سرعتهای بالاتر؛ بویژه درخطوط مسافری و نیز بار محوری بیشتر درخطوط باری، درکنار تنوع انواع بارها، ضرورت در دسترس بودن زیرساختهای ریلی ایمن را نمایانتر می‌کند.

توسعه راه آهن به عنوان یکی از سیستمهای حمل و نقل ایمن همواره مورد توجه دولت ها است. صرفه جویی در مصرف انرژی و سوخت، کاهش آلودگی هوا، حمل انبوه کالا و جابجایی زیاد مسافر، از مزیتهای حمل ونقل ریلی است.

مروری بر آمار حوادث ریلی در ایران در چند سال گذشته

یکی از مهمترین مواردی که در بررسی آمار حوادث ریلی در ایران به آن برمیخوریم، حادثهی برخورد قطارهای مسافری در ایستگاه هفت خوان (میان سمنان و دامغان) است (آذرماه ۱۳۹۴) که به جان باختن و مصدومیت شماری از هموطنان منجر شد. این حادثه ضرورت بررسی دقیق و ریشهیابی دلایل و برنامهریزی برای جلوگیری از تکرار وقایع مشابه را دو چندان کرده است.

نگاهی به مهمترین آمار سوانح ریلی در ایران و جهان در چند سال گذشته نشان میدهد که سوابقی در وقوع چنین حوادثی در ایران و کشورهای دیگر جهان وجود دارد که میتوان با مدیریت بهتر، برنامهریزی دقیق و ارایه راهکارهای موثر از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کرد.

به گزارش ایرنا بررسی آمار حوادث ریلی در ایران در هشت سال گذشته (۱۳۸۷ تا ۱۳۹۴) نشان میدهد هر سال به طور میانگین ۶ نفر بر اثر حوادث این شبکه جان خود را از دست دادهاند.

ایرنا همچنین تاکید میکند که همواره از شبکه حمل و نقل ریلی و قطار به عنوان یکی از ایمنترین وسایل نقلیه در جهان نام برده میشود و به همین جهت متقاضیان زیادی دارد،‌ اما هیچگاه نمیتوان بروز خطای انسانی را در هر مجموعه ای نادیده گرفت.

براساس مستندات موجود در آمار سوانح ریلی سالهای ۱۳۸۷ تا ،۱۳۹۴ در مجموع ۱۵ مسافر و ۳۵ مامور راه آهن جان خود را در حوادث ریلی کشور از دست دادهاند.

در سال ۱۳۸۷ تعداد ۱۳ نفر از هموطنان در حوادث ریلی کشور جان خود را از دست دادند که دو نفر آنان مسافر و ۱۱ نفر دیگر از ماموران شرکت راه آهن بودند.

در سال ۱۳۸۸ تعداد تلفات انسانی حوادث راه آهن کشور به ۱۴ نفر رسید که هشت نفر آنان مسافر و ۶ نفر مامور شرکت راه آهن بودند.

آمار سوانح ریلی نشان میدهد تعداد جانباختگان این سوانح در سال ۱۳۸۹ در مجموع ۴ نفر بودند که ۲ نفر مسافر و دو نفر مامور شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران بودند.

همچنین در سال ۱۳۹۰ در مجموع ۵ نفر به علت حوادث ریلی کشور جان خود را از دست دادند که همه این ۵ نفر از ماموران راه آهن بودند، اما هیچ مسافری در این سال در این حوادث کشته نشد.

آمار حوادث ریلی در ایران در سال ۱۳۹۱ تعداد جان باختگان را ۶ نفر اعلام میکند که یک نفر آن مسافر و ۵ نفر دیگر ماموران راه آهن بودند.

آمار حوادث ریلی در ایران نشان میدهد که میانگین تلفات حوادث ریلی کشور سالیانه ۶ نفر است. راه آهن اقتصادیترین وایمن ترین شبکه حمل و نقل میباشد.

با ادامه روند کاهش تلفات، در آمار حوادث ریلی در ایران در سال ۱۳۹۳، تعداد جان باختگان حوادث ریلی به دو نفر رسید که یک نفر مسافر و یک نفر دیگر از ماموران شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران بود.

در پایان سال ۱۳۹۴ آمارها نشان داد در مجموع ۴ نفر بر اثر حوادث ریلی کشور جان خود را از دست دادند که یک نفر آن مسافر و ۳ نفر ماموران راه آهن جمهوری اسلامی ایران بودند.

در هشت ماه ابتدای سال ۱۳۹۵ شاهد هیچ حادثهی منجر به فوت در شبکه حمل و نقل ریلی کشور نبودیم، اما صبح روز جمعه پنجم آذر ماه خطای مامور راه آهن به همراه نقص فنی ، باعث کشته شدن ۳۶ تن از هموطنان آذری و ۴ مامور راه آهن در حادثه برخورد دو قطار در ایستگاه هفت خوان سمنان شد. ضمن این که در این حادثه ۱۰۳ نفر از مسافران مصدوم شدند. که تا امروز بالاترین میزان تلفات در آمار حوادث ریلی در ایران در سالهای اخیر میباشد.

حوادث ریلیهر چند مسوولان کشور کشته شدن حتی یک نفر از هموطنان را در حوادث ریلی، رانندگی و جادهای زیاد میدانند اما آمارها نشان میدهد روزانه به طور میانگین ۴۸ نفر بر اثر حوادث رانندگی در کشور جان خود را از دست میدهند. که رقمی قابل توجه و بیش از ۱۷۵۰۰ نفر در سال میباشد! طبق آمار سال ۸۹ دراثر سوانح جادهای حدود ۲۲ هزار نفر کشته و ۲۷۰ هزار نفر مصدوم شدهاند آمار تصادفات و سوانح جاده ای درایران از متوسط جهانی بسیار بالاتر است ایران به لحاظ ریسک تصادفات جادهای درمقام نخست جهان است و از نظر نرخ تصادفات پس ازکلمبیا، ونزوئلا و بنگلادش مقاوم چهارم را در اختیار دارد.
جلوگیری از تلفات مسافران در شبکه حمل و نقل کشور، یکی از مهمترین اصول دولتها بوده و وزارت راه و شهرسازی با ارایه برنامه و طرحهای مختلف درصدد است هر سال میزان تلفات مسافران را در خطوط حمل و نقل هوایی، ریلی، دریایی و جادهای به حداقل کاهش دهد.

استاندارهای جهانی نشان میدهد، ایمنی شبکه حمل و نقل ریلی در سطح جهان ۲۰ برابر بیشتر از جاده است و این استاندارد در کشوری مانند ایران که مهمترین علت مرگ و میر در آن تصادفات جادهای است، بالاتر از این میزان است.

در پایان میتوان گفت که آمار سوانح ریلی نسبت به دیگر وسایل حمل و نقل بسیار کم است و این نشان میدهد این صنعت در بخش ایمنی سهم بیشتری دارد و ایمنتر است. در حالی که سالانه بیش از ۱۷ هزار نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست میدهند و هزاران نفر به مصدومیت و معلولیتهای مختلف دچار میشوند، خطوط راه آهن در صورت فراگیر شدن در کشور به همراه توسعه ناوگان علاوه بر سریع بودن میتواند در کاهش تصادفات جادهای و مرگ و میر در کشور نقش بسیار مهمی ایفا کند.