خانه تاریخی امیری(مرمت+تصویر+آدرس)

در این مقاله در باره یکی از خانه های قدیمی و و تاریخی مشهد یعنی خانه تاریخی امیری میخوانیم :

مشهد یکی از شهرهای قدیمی ایران محسوب می‌شود و ازنظر بناهای تاریخی و جاذبه‌های تاریخی دارای غنای زیادی است. این شهر به دلیل وجود حرم امام رضا (ع) از زمان‌های قدیم دارای معماری و سبک ساختمان‌سازی خاصی بوده است. خانه‌های قدیمی زیبا و پرارزشی در سطح شهر مشهد وجود دارند که هرکدام از حیث معماری و تاریخچه متفاوت هستند.

متأسفانه در حال حاضر تعداد زیادی از بناهای قدیمی شهر مشهد در حال تخریب شدن هستند و تعدادی از آن‌ها نیز توسط شهرداری بازسازی‌شده‌اند اما نمی‌توان از آن‌ها بازدید کرد. اما بعضی از خانه‌های قدیمی همچنان پابرجا هستند و تبدیل به موزه شده‌اند یا برای استفاده‌های تجاری آماده‌شده‌اند.

یکی از این بناهای قدیمی معروف که در حال بازسازی و مرمت است، خانه تاریخی امیری نام دارد. در این مقاله سعی شده است تا این بنای تاریخی از جنبه‌های مختلف ارزیابی شود.

سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:

• منزل امیری از آغاز تا امروز

• مرمت و احیا خانه امیری

• معماری خانه تاریخی امیری

 منزل امیری از آغاز تا امروز

خیابان شهید نواب صفوی یکی از قدیمی‌ترین و اصلی‌ترین خیابان‌های شهر مشهد است که هنوز با وجود ساخت تعداد زیادی هتل و اقامتگاه، بافت سنتی خود را حفظ کرده است. در این خیابان کوچه‌های قدیمی­ای وجود دارند که پرسه زدن در آن‌ها باعث می‌شود به گذشته سفر کنید و دوباره حال و هوای آن روزها را تجربه نمایید.

در کوچه‌های این خیابان، خانه‌های قدیمی زیادی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها دیدن نمود. یکی از این خانه‌های قدیمی که به دلیل قرار گرفتن در بین ساختمان‌های بلند از چشم بسیاری از رهگذران دور مانده است خانه تاریخی امیری است.

این خانه روزگار زیادی را سپری نموده است و انواع حوادث مختلف را از سر گذرانده است اما هنوز پابرجاست و می‌توان با اندکی تخیل شکوه روز‌های پیشینش را در آن تصور کرد. 

خانه تاریخی امیری یکی از خانه‌های قدیمی مشهد است که در زمان قاجار ساخته شده است و تاریخ رسمی ساخت آن به سال ۱۳۳ هجری قمری می‌رسد، یعنی بر اساس تاریخ رسمی، ساخت این خانه باید متعلق به سال‌های آخر حکومت قاجار و اوایل حکومت پهلوی باشد.

اما محققان پس از بررسی مدل ساخت بنا بیان کردند که به نظر می‌رسد ساختمان بنا قدیمی‌تر باشد و به اوایل دوران قاجار برگردد. گفته می‌شود خانه تاریخی امیری، به دستور آقای عباس امیری توسط بهترین معماران آن زمان ساخته شده است.

عباس امیری اندکی بعد از ساخت خانه فوت کرد و تمام این ملک به فرزند ایشان رسید. خانواده‌ی امیری تا سال ۱۳۶۵ در این ساختمان سکونت داشتند و سپس به جایی دیگر نقل‌مکان کردند. این خانه‌ی زیبا در محله‌ی عیدگاه قرار دارد. در گذشته بیشتر ساکنین محله‌ی عیدگاه را خادمان و افرادی تشکیل می‌دادند که در حرم امام رضا (ع) کار می‌کردند.

در حال حاضر خانه تاریخی امیری در خیابان شهید نواب صفوی، کوچه شهید نواب صفوی ۹ واقع شده است. منزل امیری در نزدیکی حرم امام رضا (ع) قرار گرفته است و می‌توان به‌سادگی در کنار زیارت از حرم، از این بنا نیز بازدید کرد.

در حال حاضر قسمت زیادی از بنا در حال ساخت‌وساز و مرمت است. اما نمای کلی بنا را می‌توان دید. خانه تاریخی امیری در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان اثر تاریخی ارزشمند در لیست آثار ملی ایران ثبت شد. بازدید از خانه تاریخی امیری حدوداً نیم ساعت زمان می‌برد.

برای رفتن به این خانه می‌توان از وسایل حمل‌ونقل عمومی مانند اتوبوس‌ها یا مترو استفاده کرد. با توجه به شلوغی خیابان‌های اطراف حرم و وجود طرح کاهش تردد ماشین‌های شخصی، بهتر است با خودرو برای دیدن این خانه‌ی تاریخی نروید.

مرمت و احیا خانه امیری

ساختمان خانه تاریخی امیری برای سالیان دراز بدون سکنه بود و به دلیل وجود اختلافات مختلف بین سازمان‌های اجرایی، در طول سال‌های اخیر تلاش‌ زیادی برای مرمت و احیا خانه امیری صورت نگرفته است و قسمت‌های مختلفی از این خانه‌ی باارزش دچار خرابی‌های شدید شده است.

مثلاً بخشی از سقف خانه در حال ریزش است که برای مرمت آن لازم است تمام سقف تخریب شود و مجدداً به روش سنتی و با استفاده از چوب و حصیر بازسازی شود. در حال حاضر رایزنی‌هایی برای مرمت و احیا خانه امیری در حال انجام شدن است تا علاوه بر ساخت‌و‌سازهای اطراف ساختمان، این بنا دچار خرابی بیشتر نشود.

یکی از ایده‌های مفید برای حفظ منزل امیری پیروی از مکتب بناهای میان افزا است. هتل شاه‌عباسی نیز در ایران با استفاده از این پلان معماری، مرمت شده است. این مکتب در جهان بسیار رایج است و برای نمونه شهر برلین پس از جنگ جهانی به این روش بازسازی شده است.

در مکتب بناهای میان افزا تنها ظاهر ساختمان قدیمی دارای اهمیت است و سعی می‌شود ظاهر بنا تا جای ممکن حفظ شود، اما در قسمت‌های دیگر ساختمان تغییرات وسیع قابل انجام است. موزه‌ی لوور پاریس نیز به همین روش بازسازی شده است.

معمارانی که با پیروی از مکتب بناهای میان افزا کارهای مرمتی را انجام می‌دهند، بیشتر بر اسکلت اصلی ساختمان و دیوارهای بنیادی تمرکز می‌کنند و سعی دارند نمای کلی خانه سالم باقی بماند.

با توجه به اینکه خانه تاریخی امیری متعلق به یک نهاد خصوصی است و سال‌هاست که مراحل مرمت آن طول کشیده است، این روش یکی از ایده‌آل­ترین روش‌های ممکن برای نگهداری از بنای امیری است. شرکت خصوصی مالک خانه تاریخی امیری قبول کرده است تا این بنا را با هزینه‌ی شخصی مرمت کند و از آن برای اقدامات تجاری مانند سفره‌خانه‌ی سنتی استفاده نماید.

معماری خانه تاریخی امیری

خانه تاریخی امیری از چندین جهت متفاوت از دیگر ساختمان‌های قدیمی است. مهم‌ترین وجه تمایز این خانه از دیگر بناهای قدیمی دوره‌ی قاجاریه، کاشی‌کاری و آجرکاری‌های خاص ساختمان است. کاشی‌کاری‌های این بنا در زمان قاجار بسیار زیبا و متفاوت بوده‌اند.

ویژگی دیگر متمایز در این خانه، اختلاف سطح بنا با محیط بیرون است که همین موضوع فشار زیادی بر روی دیوارهای خانه امیری وارد کرده است. این فشار متأسفانه موجب شده دیوارهای خانه دارای قوس شود و در خطر خرابی شدید قرار بگیرند.

همچنین در این خانه از نورگیرهای خاص و منحصربه‌فردی استفاده شده است. متأسفانه امروزه خرابی‌های متعددی در بخش‌های مختلف خانه تاریخی امیری به وجود آمده است و این خانه‌ی زیبا در خطر تخریب قرار گرفته است.

ویژگی متفاوت دیگری که در این بنا مشهود است، وجود سبک‌های معماری دو دوره‌ی زمانی مختلف است. این دوره‌های زمانی در مدل ساخت ظاهر ساختمان دیده می‌شوند. به همین دلیل با کمی بازسازی این خانه می‌تواند دو مدل مختلف معماری را به نمایش بگذارد.

خانه تاریخی امیری دارای دو سمت متضاد است و همین ویژگی اصلی ساختمان خانه را تشکیل می‌دهد. در دو طرف حیاط دو ساختمان مجزا وجود دارد که ویژگی‌هایی کاملاً متفاوت از یکدیگر دارند. این تضاد از لحظه‌ی ورود به خانه قابل‌دیدن است و نشان‌دهنده‌ی تفاوت مدل زندگی ساکنان این خانه است که تصور می‌شود از خانواده‌ها و پیشینه‌ی متفاوتی بوده‌اند.

خانه تاریخی امیری در دو طبقه ساخته شده است. با استفاده از پله‌‌هایی که به‌صورت نیم‌دایره ساخته شده است می‌توان از طبقه‌ی اول به طبقه‌ی دوم بنا رفت. وقتی وارد طبقه‌ی دوم ساختمان می‌شویم، راهرویی در وسط وجود دارد که یک پنجره به بیرون داشته و دو اتاق طبقه‌ی دوم خانه را از یکدیگر مجزا می‌کند.

اتاق سمت چپ راهرو مخصوص نشیمن است و سه پنجره دارد که رو به حیاط داخلی خانه باز می‌شوند و منظره‌ی زیبایی را می‌توان از ارتفاع مشاهده نمود. پنجره‌ی چهارم این اتاق رو به کوچه باز می‌شود. اتاق سمت راست ازنظر مساحت کوچک‌تر است و فقط یک پنجره دارد. اما دارای چهار طاقچه‌ی کوچک بر روی دیوارهاست.

آینه‌کاری‌ها و هنرهای سنتی مانند آب‌نماهای مختلف و کاشی‌کاری در جاهای مختلفی از خانه تاریخی امیری دیده می‌شوند. به‌طورکلی می‌توان گفت تزئینات مختلفی در قسمت‌های ساختمان بنا وجود دارد.

این تزئینات زیبا در دیواره‌های داخلی حیاط قابل‌مشاهده هستند که شامل کاشی‌هایی با قالب رنگی فیروزه‌ای، زرد و مشکی هستند که کاشی‌های زرد و سیاه در وسط قرارگرفته‌اند و کاشی‌های فیروزه‌ای در اطراف آن‌ها هستند. قالب‌های کاشی به اشکال مختلفی مانند لوزی، بیضی، مثلث و غیره هستند و در دیوارهای مختلف بنا قرارگرفته‌اند.

همچنین بر سر در ساختمان قاب‌های لوزی شکلی وجود دارد که سیاه‌وسفید هستند و نام حضرت علی (ع) بر روی آن‌ها حفاری شده است. بعضی از قاب‌های این بنا اشکالی نامنظم دارند که این به زیبایی آن‌ها افزوده است.

نکته‌ی جالب دیگری که در طراحی این بنا می‌توان دید این است که تیرهای چوبی نگه‌دارنده‌ی ساختمان اصلی بنا با گذشت زمان دچار تخریب‌شده‌اند و برای جایگزینی آن‌ها از چوب‌های سنتی حصیری استفاده شده است.

متأسفانه خانه تاریخی امیری در کنار یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های شهر مشهد قرار گرفته است و به همین دلیل درخطر تخریب قرار دارد. ساخت‌وسازهای شهری در حال از بین بردن میراث تاریخی شهر هستند.

بااین‌وجود باید توجه کرد که تاریخ کشور دارای ارزش زیادی است و قسمت‌های مختلف آن متعلق به تمام مردم ایران است. با وجود تمام خطرات و خرابی‌ها هنوز هم، ‌خانه امیری یکی از جاذبه‌های زیبای شهر مشهد است که در صورت مرمت می‌تواند زیبایی بیشتری به بافت شهر مشهد هدیه کند.

نگاهی گذرا به برخی خدماتی که توسط مهمانداران و پرسنل تشریفات در قطارهای ۵ ستاره فدک ارائه می شود:

[stextbox id=’info’ direction=’rtl’]

• مجهز به سیستم صوتی و تصویری پیشرفته IPTVبا قابلیت­هایی از قبیل انتخاب از طیف متنوعی از فیلم­ها، انتخاب موسیقی و نمایش ادعیه
• قابلیت احضار مهماندار از طریق سیستم داخل کوپه و نمایش اطلاعات موقعیت مکانی قطار، سرعت، فاصله تا ایستگاه مقصد و ایستگاه پایانی، اعلام وضعیت آب و هوا در نمایشگرهای داخل کوپه
• قابلیت استفاده از اینترانت داخلی برای پخش فایل‌‎های صوتی و تصویری در دستگاه­های مختلف
• انتخاب درجه حرارت داخلی کوپه­ها از طرف مهمانان

[/stextbox]

همچنین می توانید در هر لحظه از شبانه روز برای  خرید بلیط قطار فدک از صفحه اصلی سایت استفاده نمایید.

قطار فدک رمز یک سفر با کیفیت می باشد.

[stextbox id=’info’ direction=’rtl’]

در صورت نیاز می توانید با شماره زیر با ما در ارتباط باشید

شماره تماس: ۵۴۸۲۴-۰۲۱

[/stextbox]