رزرو همزمان هتل و قطار

۱۹٫ مسجد شیخ لطف الله; چرا بدون مناره؟! (لوکیشن + ویدیو)

7 آبان 1398
بدون نظر
اصفهان, جاذبه های گردشگری
زمان مطالعه: 6 دقیقه
1336

مسجد شیخ لطف اله مسجدی در قلب اصفهان، واقع شده در میدان نقش جهان. بناهای تاریخی بسیاری در طول زمان در شهر اصفهان احداث شده اند که هرکدام در آن زمان از قدرت و هنر معماران و هنرمندان بسیاری استفاده کرده تا به این حد تعالی و کمال ظاهر شده اند. این بناها هرکدام در طول زمان دستخوش تغییراتی بوده اند، آسیب ها و مرمت ها به خود دیده اند تا به شکل امروزی آنها را می بینیم.

مسجد شیخ لطف اله

سنگ بنای این مسجد زیبا و سرشار از انواع هنر، در سال ۱۰۱۱ هجری قمری زده شد و ساخت آن تا سال ۱۰۲۸ ادامه داشت. مسجد شیخ لطف الله به دستور شاه عباس اول در زمان حکومت صفویان با هنر منحصر به فرد استاد محمد رضا اصفهانی احداث گردید.

این مکان به یمن گرامیداشت شیخ لطف الله بنا شد و مکانی برای تجمع عموم مردم بوده و همچنین شیخ لطف الله در این مسجد به تدریس پرداخته است. آنچه که باستان شناسان خارجی در رابطه با مسجد شیخ لطف الله گفته اند به این شرح است: ” به سختی می توان این بنا را محصول دست بشر دانست.”

پیش از ساخت مسجد شیح لطف اله نیز در این مکان نیز یک مسجد بوده است که در طول زمان آسیب دیده و خراب شده بود و شاه عباس مسجد شیخ لطف الله را در همین مکان بنا کرد. یکی از تجلی های میدان نقش جهان وجود مسجد شیخ لطف الله در مقابل عمارت با شکوه عالی قاپو بوده که زیبایی و عظمت میدان نقش جهان اصفهان را چندین برابر نموده است.

اگرچه امروزه اثری از مدرسه ای که شیخ لطف الله در آن به کار تدریس مشغول شد وجود ندارد اما مسجد با همه شکوه و زیبایی خود هنوز پابرجاست. جالب است از تفاوت مسجد شیخ لطف الله به نسبت بقیه مساجد آگاه باشیم چنانچه این مسجد نه مناره ای داراست و نه صحنی در خود دارد.

شیخ لطف الله کیست؟

شیخ لطف الله یکی از بزرگترین عالمان جهان شیعیان در کشور لبنان امروزی بوده است که شاه عباس اول از او دعوت می کند و مکانی برای اقامت او در شهر اصفهان تدارک می بیند. از این رو شاه عباس تصمیم می گیرد که برای تجلیل و گرامیداشت او و همچنین به جهت ایجاد مکانی برای تدریس و آموزش و برگزاری نماز مسجد شیخ لطف الله را احداث نماید.

امروزه دیگر اثری از مدرسه مسجد شیخ لطف الله نیست و اما این مکانی بود برای اقامت این شیخ بزرگ که درآن نیز به کار آموزش می پرداخت. در نهایت شیخ لطف الله در سال ۱۰۳۵ در اصفهان بیمار شد و وفات یافت.

معماری مسجد شیخ لطف الله اصفهان

معماری مسجد شیخ لطف الله به نحوی زیباست که گفته می شود این اثری ورای دست بشر و عاری از هرگونه ضعف با تناسب بی نظیر اندازه ها بوده است. تزئینات کاشی کاری و نحوه ساخت آن مسئله ای نیست که بتوان به راحتی آن را پشت سر گذاشت و بی توجه بماند بلکه در طول همه این سال ها افراد زیادی بوده که معماری آن را مورد بررسی قرار داده اند.

گردشگران داخلی و خارجی بسیاری در طی زمان از این بنا خاطره ها و عکس ها به ثبت رسانیده اند و به عنوان یادگاری از عظمت و زیبایی اصفهان در ذهن خود این بنا را نگه داشته اند. این مسجد مکانی برای تحسین هنرمندان دخیل در ساخت آن محسوب می شود. کسی نیست که از دیدن آن با همه شکوهش به وجد نیاید.

از زمان ورود به مسجد سر در ورودی اولین چیزی است که بازدیدکننده را متوجه خود ساخته، سردری ایجاد شده با هنر مقرنس کاری که با ظرافتی بی نظیر در آنجا به کار برده شده است و بخش های پایین تر آن کاشی های هفت رنگ به همراه نقش گل و گلدان داراست.

کاشی کاری های داخل آن به گونه ای ایجاد شده که از ازاره ها به سمت بالا کاشی کاری از نوع معرق همه جای آن را پوشش داده است.

مسجد شیخ لطف الله واقع شده در بخش شرقی میدان نقش جهان اصفهان دارای انواع هنرها از جمله کاشی کاری معرق و خطاطی های خط ثلث بر روی کتیبه ها می باشد. علیرضا تبریزی عباسی یکی از خطاطان بی همتای مسجد شیخ لطف الله دو کتیبه بزرگ کمربندی داخل گنبد و کتیبه سر در مسجد را به خط زیبایش به انجام رسانید.

کتبیه هایی که در نوع خود توانسته در جذب نمودن بازدید کنندگان به مسجد نقش مهمی ایفا نماید و شکوه و جلال هنر ایرانیان را به رخ بکشد. جالب است که اسامی افرادی که هنر کاشیکاری مسجد را به عهده داشته اند، سال اتمام ساخت مسجد و نام سازنده را بر روی یک کاشی لاجوردی در محراب مسجد حک کرده اند.

آنچه پروفسور ارتور اپهام پوپ یکی از ایرانشناسان آمریکایی درباره هنر معماری و کاشیکاری مسجد شیخ لطف الله ابراز نموده بدین شرح است:” ﻣﺴﺠﺪی ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﻣﺸﺮﻕ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺷﺎﻩ ﻭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻋﺎﻟﯽ ﻗﺎﭘﻮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﮑﺎﺭﻫﺎی ﺑﻴﻨﻈﻴﺮ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺁﺳﻴﺎ ﺧﻮﺩ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .ﺍﯾﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺯﯾﺒﺎ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺟﻮﺍﻫﺮی ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺍﯾﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻣﯽ ﺩﺭﺧﺸﺪ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻴﺦ ﻟﻄﻒ ﺍﷲ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ. “

هر آنکس که گنبد آبی رنگ مسجد شیخ لطف الله را به چشم خود ببینید، آن را با همه توان تحسین می کند زیرا که در نوع کاشی کاری و تزئین از جمله برجسته ترین هنرهای کاشی کاری محسوب شده و همچنین از جمله بزرگترین گنبد های شهر اصفهان است.

اگر در میدان نقش جهان باشید و به اطراف خود نظاره کنید این گنبد ساخته شده در زمان صفویان یکی از آثار دیدنی است که در نگاه اول شما را به خود جلب می نماید. یکی از نقاط عطف آن خمیدگی خاص گنبد است که از نقطه برآمدگی بزرگ با شیبی به سمت داخل رفته و منتهی به راس گنبد می شود. باید بدانید ساخت این امر تحمل زیادی را طلب می کند که قطعا دیوارهای مسجد این فشار را کنترل می کنند.

دیوارهای صحن مسجد به واسطه گل و بوته هایی تزئین شده که این گل و بوته ها به رنگ آبی می باشند. زاویه های فوقانی این دیوارها از طرح گل و بوته ای متفاوت با بقیه آن تشکیل شده اند و همین تنوع ها در عین تناسب است که دل انسان را از زیبایی می رباید.

داخل گنبد مسجد شیخ لطف الله نیز معماری خاصی داراست چنانچه در آن ستاره های بسیار بزرگ با رنگ زرد طلایی دیده می شود که با طرح های درهم پیچک شکل داده شده است. اما ناگفته نماند که کاشی کاری های مسجد شیخ لطف الله از نوع کاشی کاری معرق بوده که از جمله ظریف ترین سبک کاشی کاری می باشد.

درون مسجد شیخ لطف الله در اطراف گنبد آن سوراخ هایی در قطر گنبد ایجاد نموده اند که باعث روشنایی ویژه مسجد شده، روشنایی و محیطی خاص که هیجان و آرامش را توأم با هم به بازدیدکننده آن می بخشند.

از جمله زیباترین بخش گنبد مسجد شیخ لطف الله می توان به طاووسی طراحی شده در مرکز داخلی آن اشاره نمود. چنانچه با وارد شدن نور از طاق بالای درب ورودی مسجد پرهای این طاووس کامل می شوند.

موقعیت جغرافیایی مسجد شیخ لطف الله

مسجد شیخ لطف الله در درون میدان نقش جهان در شهر اصفهان در قرن ۱۷ میلادی در کنار مسجد امام و روبه روی عمارت با شکوه عالی قاپو بنا گشت. از جمله چشم نواز ترین آثار دیدنی شهر اصفهان بوده، اثری که در گذشته مکانی برای تدریس شیخ لطف الله شناخته می شود. تاریخ ثبت ملی این مسجد ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ هجری شمسی می باشد.