اصفهان یکی از تاریخی ترین و زیباترین شهرهای ایران است که قدمتی به بلندای تاریخ دارد. گردشگران داخلی و خارجی ساعت های طولانی در این شهر به تماشای آثار تاریخی و دیدنی آن می پردازند. اصفهان در دو برهه تاریخی ایران به عنوان پایتخت انتخاب شده است: یکی در دوران سلجوقیان و دیگری در عهد صفویان. در اعصار دیگر نیز این شهر همواره مورد توجه بوده است. به همین دلیل در این شهر آثار تاریخی بسیار با ارزشی به جا مانده است که گردشگران بسیاری را از داخل و خارج به آن جا می کشاند. وجود رودخانه زاینده رود در این شهر دلیل دیگری برای اهمیت آن است. از دیرباز شهرهایی که رودخانه در آن جاری بوده بسیار مورد توجه بوده اند و تمدن های بزرگی در جوار آن ها شکل گرفته اند. در ادامه این مطلب قصد داریم به معرفی برخی از مهمترین جاذبه های دیدنی شهر اصفهان بپردازیم تا راهنمایی برای سفر شما به این شهر تاریخی باشد.
میدان نقش جهان
میدان نقش جهان که به میدان امام نیز شهرت دارد، معروف ترین مکان دیدنی در شهر اصفهان است که قدمت بسیار زیادی دارد. مورخان بنای اولیه این میدان را به دوره تیموریان نسبت می دهند؛ اما در دوران شاه عباس اول این میدان گسترش بیشتری پیدا کرد. میدان نقش جهان در طول تاریخ میزبان اتفاقات و حوادث خوب و بد بسیاری بوده است. امروزه این مکان به یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگران این شهر تبدیل شده است. بناهای مهمی که در این میدان بنا شده اند عبارتند از: مسجد جامع، عمارت عالی قاپو، سر در قیصریه و مسجد شیخ لطف الله. افراد سرشناسی در معماری و بنای این میدان نقش داشته اند که از جمله آن ها می توان به شیخ بهایی، استاد علی اکبر اصفهانی و استاد محمدرضا اصفهانی اشاره کرد. میدان نقش جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و این مهر تأییدی به اهمیت و قدمت آن است.
کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطف الله واقع شده است. از نظر زمانی نیز این دو بنا تقریباً همزمان و در عهد صفوی ساخته شده اند. مساحت کاخ عالی قاپو ۱۸۰۰ متر مربع است و ۳۸ متر ارتفاع دارد. این ساختمان زیبا در ۶ طبقه ساخته شده که نسبت به زمان خود اثری بلند پروازانه محسوب می شود. عالی قاپو بر پایه چوب بنا شده و ساخت آن به تدریج و در چندین مرحله انجام گرفته است. آخرین طبقه کاخ عالی قاپو به تالار موسیقی مشهور است که از فراز آن می توان چشم انداز زیبایی را از این میدان مشاهده کرد. در داخل عالی قاپو آثار خوشنویسی و مینیاتور نفیسی نگهداری می شود که تماشای آن ها خالی از لطف نیست.
مسجد امام
مسجد امام در ضلع جنوبی میدان نقش جهان واقع شده که ساخت آن به دوران صفویان باز می گردد. کارشناسان این بنا را شاهکاری در زمینه معماری، کاشی کاری و نجاری می دانند. مسجد امام دارای یک گنبد بسیار زیبا با ارتفاع ۲۷ متر است و ۴ مناره که هر کدام ۳۳ متر بلندی دارند. ۲ شبستان و ۴ ایوان نیز این بنای عظیم را کامل می کنند. در ساخت مسجد امام هنرمندان بسیاری مشارکت داشته اند؛ معمار این بنای شاهانه استاد علیاکبر اصفهانی بوده و استاد محب علی بیک الله به عنوان ناظر بر نحوه اجرا نظارت داشته است. علاوه بر این برای نگارش کتیبه های ارزشمند مسجد امام نیز هنرمندان خوشنویسی مانند علیرضا عباسی، محمدرضا امامی، عبدالباقی تبریزی و محمد صالح امامی مشارکت کرده اند. مسجد امام به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان اصفهان و روبروی عمارت عالی قاپو واقع شده است. این مسجد در دوران صفویان به صورت اختصاصی برای درباریان ساخته شده بود و شاید به همین دلیل صحن و حیاطی برای آن در نظر گرفته نشده است. گنبد زیبای این مسجد را مدورترین گنبد مساجد جهان می دانند و به دلیل نبود مناره، زیبایی این گنبد بیشتر خودنمایی می کند. کاشیکاری گنبد مسجد شیخ لطف الله نخودی رنگ است که با تابش نور خورشید در ساعات مختلف شبانه روز به آن، جلوه زیباتری پیدا می کند. این مسجد به دست معمار نامدار آن زمان به نام محمدرضا اصفهانی در مدت هجده سال ساخته و تکمیل شده است. مسجد شیخ لطف الله نیز به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ چهلستون
در زمان صفویان باغ های متعددی در شهر اصفهان وجود داشته و کاخ چهلستون در دل یکی از همین باغ ها واقع شده است. این باغ مجلل در زمان شاه عباس اول بنا شده و کاخ چهلستون به عنوان کوشک شاهی در مرکز آن ساخته شد. کاخ چهلستون بیست ستون زیبا دارد که انعکاس جالبی در استخر مقابل آن دارد. بنای کاخ با کمی شیب طراحی و ساخته شده تا آب را به سمت پایین هدایت کند. درختان سر به فلک کشیده این مکان توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کنند. امروزه چندین بخش از کاخ چهلستون به عنوان موزه اشیاء و آثار قدیمی در معرض دید عموم قرار گرفته است. از جمله: مجموعه سفال، مجموعه آبگینه، مجموعه سکه های قدیمی، مجموعه سنگ نوشته ها، مجموعه فرش ها و مجموعه هایی مربوط به آثار پیش و پس از اسلام مخصوصاً عهد صفوی.
سی و سه پل
سی و سه پل را می توان اصلی ترین نماد شهر اصفهان دانست که روزگاری بر روی زاینده رود خروشان جلوه ای بسیار باشکوه داشته است. این پل آجری زیبا در زمان شاه عباس و توسط الله وردی خان ساخته شده است و جشن ها و آیین های متعددی مانند جشن نوروز در کنار این بنا اجرا می شده است. سی و سه پل همانگونه که از نامش پیداست، ۳۳ دهانه دارد و طولش حدوداً ۲۹۵ متر و عرض آن هم ۱۴ متر است. سی و سه پل موقعیت مکانی ویژه ای دارد: در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا و ضلع شمالی خیابان چهارباغ عباسی. دسترسی به این مکان هم از طریق مترو، اتوبوس و خودروی شخصی امکان پذیر است. بهترین زمان بازدید و قدم زدن بر روی سی و سه پل زمانیست که زاینده رود در جریان باشد. در این زمان و بخصوص در هنگام شب که تصویر این بنا در آب انعکاس می یابد، منظره ای بی بدیل می آفریند. سی و سه پل نیز به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پل خواجو
پل خواجو یکی از آثار تاریخی کشورمان است که معماری بسیار زیبا و پیچیده ای دارد. جنس پایه های این پل بگونه ای است که نه تنها در اثر تماس با آب آسیب نمی بیند، بلکه محکم تر نیز می شود. پل خواجو مانند سدی طراحی شده بود که آب در پشت آن جمع می شد و حتی برای مسابقات قایقرانی از آن استفاده می شد. ساختمانی در بخش میانی این پل ساخته شده که به آن بیگلربیگی می گفتند و شاه و خانواده او هنگام برگزاری جشن ها و مسابقات در این مکان مستقر می شدند. پل خواجو نیز به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل خواجو و سی و سه پل ۱۸۰۰ متر با هم فاصله دارند.
کلیسای وانک
کلیسای وانک را به عنوان کلیسای جامع ارامنه اصفهان معرفی می کنند. این کلیسا که با نام “آمناپرکیچ” نیز شناخته می شود بزرگترین و جامع ترین کلیسای فعال در ایران نیز می باشد. کلیسا وانک در قرن ۱۷ میلادی در محله جلفای اصفهان بنا شد. کارشناسان معماری کلیسای وانک را ترکیبی از معماری اسلامی و ارمنی می دانند که وجود گنبد زیبای این کلیسا موید همین مطلب می باشد. تمام دیوارها و فضای کلیسا مملو از نقاشی ها و آثار زیبای قدیمی است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. شاید یکی از آثار معروفی که در این کلیسا نگهداری می شود تار مویی است که یکی از جمله های تورات را به وسیله قلموی الماسی بر روی آن نوشته اند و بازدیدکنندگان از طریق میکروسکوپ می توانند آن را ببینند.
منارجنبان
منارجنبان اثری مربوط به دوران ایلخانی است که در واقع مقبره عارفی به نام “عبدالله بن محمود صقلابی” می باشد. این مقبره آجری دو مناره دارد که طول هر یک ۱۷ متر است و در قسمت انتهایی آن ها کاشیکاری های زیبایی وجود دارد. اما شهرت بیشتر این بنا به دلیل دیگری است؛ مناره های این بنای شگفت انگیز به طرز جالبی لرزان هستند و حرکت می کنند. با تمام تلاش هایی که برای یافتن نوع معماری این بنا شده است کارشناسان هنوز نتوانسته اند نحوه ساخت منارجنبان را کشف کنند. منارجنبان در ابتدای جاده اصفهان به نجف آباد واقع شده و بازدید از آن برای گردشگران بسیار جالب خواهد بود.
کاخ هشت بهشت
کاخ هشت بهشت که در زمان شاه اسماعیل صفوی بنا شده است یکی از زیباترین باغ های ایران بشمار می آید. این باغ در دل شهر اصفهان است و کوشک بسیار زیبا و با شکوهی در مرکز آن ساخته شده است. در زمان ناصرالدین شاه قاجار در محل کاخ هشت بهشت مدرسه ای تأسیس شد و کمی از آثار زینتی آن کاسته شد. کاخ هشت بهشت معماری بسیار زیبایی دارد و در حال حاضر در پارک شهید رجایی قرار گرفته است.
چهار باغ عباسی
اصفهان شهریست که حتی در بافت جدید این شهر نیز می توان ردپایی از گذشته را یافت. برخی محله های این شهر به حدی زیبا هستند که گردشگران ساعات بسیاری را به قدم زدن در آن می گذرانند. از جمله می توان به چهار باغ عباسی اشاره کرد. این خیابان زیبا و منحصر به فرد از مجموع چهار باغ به وجود آمده بود که در امتداد یک خیابان اصلی قرار گرفته بودند. این خیابان در زمان شاه عباس اول بنا شد و رضاشاه پهلوی نیز دستور مرمت و طراحی و ساخت همان طرح را صادر کرد. چهار باغ عباسی از سی و سه پل آغاز شده و به طرف شمال شهر ادامه پیدا می کند. چهار باغ بالا هم از سی و سه پل آغاز و به سمت جنوب شهر ادامه می یابد تا به دروازه شیراز برسد. به بیان دیگر سی و سه پل نقطه ارتباط میان خیابان اصلی چهار باغ بالا و چهار باغ عباسی به یکدیگر است. بناهای تاریخی مهمی مانند کاخ هشت بهشت، کاخ چهلستون، سی و سه پل، میدان نقش جهان و مدرسه چهارباغ در حاشیه این خیابان واقع شده اند. با حضور در این خیابان زیبا علاوه بر لذت قدم زدن در آن می توان به آثار تاریخی مجاورش نیز سر زد.
محله جلفا
محله جلفای اصفهان یکی از زیباترین محله های این شهر است که ارامنه در آن سکونت دارند. به جز کلیسای جامع وانک، ۱۱ کلیسای دیگر نیز در این محله وجود دارد. محله جلفا بافت بسیار زیبا و تاریخی دارد و مملو از کافه ها و رستوران هایی است که میزبان گردشگران می باشد. چهار سوق جلفا بخشی از این محله است که بسیار دیدنی است و در هر ساعتی از شبانه روز می توانید برای قدم زدن به این مکان بروید.
موزه های اصفهان
علاوه بر موزه هایی که در کاخ چهلستون و کلیسای وانک وجود دارد، موزه های دیگری نیز در اصفهان وجود دارد که بازدید از آن برای هر گردشگری می تواند جالب باشد. از جمله:
- موزه موسیقی اصفهان
- موزه تاریخ طبیعی اصفهان
- موزه هنرهای تزئینی اصفهان یا رکیب خانه
پارک های اصفهان
یکی از مکان هایی که هنگام سفر به شهرهای توریستی می تواند میزبان مسافران باشد پارک ها هستند. استراحت در فضای پارک ها و تفریح کودکان یکی از جاذبه های سفر است. در اصفهان نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارد پارک های متعددی ساخته شده است. از جمله مهمترین این پارک ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پارک کوهستانی صفه
- پارک جنگلی ناژوان
- پارک قلمستان
- پارک مرداویج
- پارک مشتاق
- پارک گلها
- پارک بانوان صدف
- و…
علاوه بر این شهربازی شهر رویاهای اصفهان و پارک آبی آبسار نیز مکان مناسبی برای تفریح کودکان و خانواده هاست.
باغ پرندگان اصفهان
باغ پرندگان اصفهان در دهه ۷۰ شمسی در پارک ناژوان تأسیس شد. این پارک مجموعه ای کامل از انواع پرندگان را جمع آوری کرده که بازدید از آن بسیار لذت بخش است. در کنار این باغ تفریحاتی مانند تله سیژ نیز فراهم شده است. علاوه بر این آکواریوم، موزه پروانه ها، موزه صدف ها و باغ خزندگان هم در کنار باغ پرندگان تأسیس شده که تماشای آن ها خالی از لطف نیست.
سخن پایانی
اصفهان به عنوان یکی از اصلی ترین شهرهای توریست پذیر ایران جاذبه های دیدنی فراوانی را در دل خود جای داده است و همواره و در تمام فصول سال پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر دنیاست. علاوه بر آثار تاریخی، این شهر امکانات خوبی برای پذیرش مسافران دارد تا اوقات خوبی را در آن سپری کنند. رستوران ها، کافه ها، مراکز خرید، سالن های سینما و تئاتر همه و همه می توانند خاطره سفری خوش را برای گردشگران رقم بزنند.